Κ. Π. Καβάφης

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στις 29 Απριλίου του 1863 στην Αλεξάνδρεια και πέθανε από καρκίνο του λάρυγγα τη μέρα των γενεθλίων του, στις 29 Απριλίου του 1933. Έζησε στο Λονδίνο για αρκετό χρονικό διάστημα· ταξίδεψε στη Γαλλία, στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα, αλλά αγάπησε πραγματικά μόνο την Αλεξάνδρεια.

Αν και γράφει παράλληλα με τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή, δεν ανήκει σ’ αυτήν, καθώς έχει χαρακτηριστεί από τους μελετητές της Λογοτεχνίας ένα μοναδικό «κεφάλαιο» στην Ιστορία της Νεοελληνικής Γραμματείας. Αρχικά είχε επηρεαστεί από το Ρομαντισμό και το Ρεαλισμό, αλλά αργότερα στράφηκε στο Συμβολισμό.

Το πρώτο του ποίημα ήταν τα «Τεῖχη» (1896) και το τελευταίο «Εἰς τά περίχωρα τῆς Ἀντιοχείας» (1933). Η ποιητική του σύνθεση διακρίνεται σε τρία είδη: τα ερωτικά , τα ιστορικά και τα φιλοσοφικά. Κύρια πηγή έμπνευσης των ιστορικών του ποιημάτων αποτελεί η πατρίδα του, η Αλεξάνδρεια και τα Ελληνιστικά χρόνια. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από τη λιτότητα, τη λακωνικότητα, τη σοβαρότητα, τη ματαιότητα και την ηθική παρακμή. Ωστόσο, ο άνθρωπος του Καβάφη μπορεί να λυτρωθεί με όπλο την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια. Τα αναγνωρισμένα από τον ίδιο τον ποιητή ποιήματα αγγίζουν τα 154, τα οποία σήμερα θα τολμούσαμε να πούμε ότι αποτελούν  πνευματική κληρονομιά. 

Κουμπή Βασιλική, 

μαθήτρια της Γ΄ Γυμνασίου

Κωνσταντίνος Καβάφης

 (1863-1933)

Ο Κ. Π. Καβάφης, φαναριώτικης καταγωγής, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στις 29 Απριλίου του έτους 1863. Η οικογένεια, μετά το θάνατο του πατέρα του και εξαιτίας κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών στην Αίγυπτο κατά το 1882, αναγκάστηκε να εγκατασταθεί στο Λονδίνο, όπου ο μικρός τότε Καβάφης εφοίτησε σε κάποιο αγγλικό σχολείο και έμαθε άψογα την αγγλική γλώσσα. Ο τόπος, όμως, που λάτρεψε ήταν η «αγαπημένη Αλεξάνδρεια», που δε θέλησε να την αποχωριστεί ποτέ, αν και ταξίδεψε και στην Αθήνα και στην Πόλη και στη Γαλλία.

Ο Καβάφης, παρόλο που ζει και δημιουργεί ποιητικά κατά τη διάρκεια που μεσουρανεί η Νέα Αθηναϊκή Σχολή, δε συγκαταλέγεται σ’ αυτήν, αλλά βάζει τη δική του σφραγίδα στον κόσμο της Ποίησης. Η Αλεξάνδρεια, τα ελληνιστικά χρόνια, οι σπουδαίες ιστορικές φιγούρες και τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα, καθώς και κάποιες λιγοστές μυθολογικές αναφορές αποτέλεσαν για τον Καβάφη πηγή ποιητικής έμπνευσης.

Ο Καβάφης δεν εμπνέεται σχεδόν καθόλου από το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν,

αλλά «θέλγεται» από την παρακμή και τη φθορά της ελληνιστικής εποχής. Πλην των ιστορικών ποιημάτων, έχει γράψει και πολλά διδακτικά – φιλοσοφικά ποιήματα, στα οποία γράφει «συμβουλές προς ομοτέχνους», πραγματεύεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αναδεικνύει την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, καταθέτει σκέψεις για τη μοίρα… Ο Παπανούτσος, μάλιστα, σπουδαίος  Έλληνας παιδαγωγός, φιλόσοφος και δοκιμιογράφος του 20^ου αιώνα, χαρακτήρισε τον Καβάφη διδακτικό ποιητή. Τέλος, ο Καβάφης έχει γράψει και πολλά ερωτικά ποιήματα, που είναι πιο λυρικά και κυριαρχεί σ’ αυτά η ανάμνηση και η αναπόληση, καθώς πηγή διέγερσης των συναισθημάτων δεν αποτελεί το παρόν, αλλά το παρελθόν.

Μελετώντας κανείς τον Καβάφη, αξίζει να σταθεί στην έντονη κριτική, που δέχτηκε το έργο του, και στην πορεία, που διήνυσε, μέχρι να οδηγηθεί στην αναγνώριση. Αρχικά εισέπραξε πολλές κριτικές από συγχρόνους του ποιητές. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι ακόμη και ο Κ. Παλαμάς μίλησε με εξαιρετικά επικριτικά λόγια για τον «ποιητή ωμολογημένης πρωτοτυπίας». Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο ποίημά του «Το πρώτο σκαλί» ο Καβάφης απευθύνεται στους νέους ποιητές και προσπαθεί να τους διδάξει την αξία, την ουσία και τη σκοπιμότητα της ποιητικής σύνθεσης. 

Τα ποίηματά του αρχικά, αφού περνούσαν από «πολλά στάδια επεξεργασίας» μέχρι να πάρουν την τελική τους μορφή, τα εξέδιδε σε μικρές συλλογές, που τις χάριζε μόνο σε φίλους! Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια, ώστε η καβαφική ποίηση να γίνει αποδεκτή, να εκτιμηθεί και λάβει μία σπουδαία θέση στο βάθρο της Ποίησης. Σήμερα, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές, ενώ το έργο του έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Η αξιοθαύμαστη ποίησή του, με το διαχρονικό και το πανανθρώπινο μήνυμα, με το βαθύ νόημα και τη μεγάλη αξία έχει αγγίξει όχι μόνο τους κριτικούς της λογοτεχνίας, αλλά και τους αναγνώστες, που ζητούν καταφύγιο στην Ποίηση. 

Έφυγε από τη ζωή το 1933, χτυπημένος από καρκίνο στο λάρυγγα, τη μέρα των γενεθλίων του.

 

  Κοντραφούρης Παρασκευάς,

μαθητής Γ΄ Γυμνασίου